กลุ่มงานศึกษาและพัฒนาปศุสัตว์ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ประสบความสำเร็จในการศึกษาการเลี้ยงแพะเพื่อให้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าและเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ของประเทศไทย
ส่วนข้อดีในการเลี้ยงแพะ ให้ได้ผลผลิตและผลตอบแทนเร็วกว่าการเลี้ยงโค เพราะหากินเก่ง กินพืชใบไม้ได้หลายชนิด ทนทานต่อทุกสภาพภูมิอากาศ ขนาดตัวเล็ก ใช้พื้นที่น้อย เลี้ยงดูง่าย ให้ผลผลิตหลากหลายนับตั้งแต่ เนื้อ นม หนัง และขน
สำหรับพันธุ์แพะที่กรมปศุสัตว์ วิจัยปรับปรุงพันธุ์ที่นำเข้าจากต่างประเทศ มีทั้งพันธุ์แท้และลูกผสมเพื่อให้โตเร็ว เพิ่มผลผลิตและคุณภาพเนื้อนม ปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ดี ประกอบด้วย แพะพันธุ์แองโกลนูเบียน เป็นแพะที่ให้ทั้งเนื้อและนมมีหลายสี ทั้งสีเดียวในตัวหรือมีสีด่างปน สันจมูกมีลักษณะเป็นเส้นโค้ง ใบหูยาวปรกลม แพะพันธุ์ซาเนน มีสีขาวทั้งตัว ใบหูเล็กหูตั้ง หน้าตรง แพะพันธุ์หลาวซาน เป็นแพะที่มาจากประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน มีลักษณะคล้ายแพะพันธุ์ซาเนนแพะ เป็นสัตว์ที่คล่องแคล่ว หากินเก่ง สามารถกินใบไม้ตามพุ่มไม้ที่มีหนามได้เป็นอย่างดี ทนต่อรสขมได้ดี มักจะชอบออกหากินอาหารเองมากกว่า ชอบกินใบไม้มากกว่ากินหญ้า เลือกกินอาหารที่อยู่สูงกว่าระดับพื้นดินและไม่ชอบกินอาหารอย่างเดียวเป็นเวลานานติดต่อกันจะเดินหากินอาหารได้ไกลถึงวันละ 6-8 กม. แพะเลือกกินไม้พุ่ม 72% หญ้า 28%การตัดใบไม้ให้กินไม่ควรเกิน 1 ใน 3 ของหญ้า การตัดกิ่งไม้ควรเลือกกิ่งที่มีใบมากๆ ใบไม่แก่เกินไป ควรตัดใบพืชตระกูลถั่ว เช่น ใบกระถิน แค ทองหลางให้สัตว์ที่อุ้มท้อง หรือกำลังเลี้ยงลูก
สำหรับโรงเรือนที่ใช้เพื่อการเลี้ยงแพะนั้นคณะศึกษาการเลี้ยงแพะของศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ แนะนำว่า ควรทำคอกให้อยู่ มีหลังคากันแดดและฝน ยกพื้นสูง เพื่อทำความสะอาดง่าย มีที่ใส่น้ำและอาหาร ความยาวรางอาหารมีพอให้แพะกินได้ครบทุกตัว และมีที่แบ่งกั้นเพื่อกันตัวอื่นที่แข็งแรงกว่าแย่งอาหาร และถ้าเป็นไปได้ควรแบ่งกั้นคอกสำหรับเลี้ยงแพะโต แพะเล็ก แม่อุ้มท้อง แม่เลี้ยงลูกหรือคอกลูกแพะ พื้นคอกทำเป็นไม้ระแนงในแพะโตมีความห่าง 1.5 ซม. แพะเล็ก 1.3 ซม. เพื่อให้มูลและปัสสาวะลงดิน พื้นคอกจะได้แห้งและสะอาด รวมทั้งช่วยป้องกันพยาธิที่อาจติดออกมากับมูลได้ และเก็บมูลใต้คอกใช้ทำเป็นปุ๋ยต่อไป
ส่วนผลตอบแทน ในการลงทุนเลี้ยงแพะในการศึกษาพบว่า เมื่อนำแม่แพะนมอายุ 8 เดือนมาเลี้ยงจำนวน 5 ตัว ตัวละ 5,000 บาทรวม 25,000 บาท ค่าโรงเรือน ขนาด 4x8 เมตร 10,000 บาท ค่าอาหารข้น ตัวละ 0.5 กก./ตัว/วัน กก.ละ 12 บาท 3 ปี 32,850 บาท ค่าเวชภัณฑ์ ตัวละ 100 บาท 5 ตัว 500 บาทรวม 68,350 บาท จะให้ผลผลิต ปีที่ 1 แม่แพะให้ลูกแม่ละ 1 ตัว ได้ลูกแพะ 5 ตัว น้ำนมแม่ละ 30 ลิตร เป็น 150 ลิตร ปีที่ 2 แม่แพะให้ลูกแม่ละ 3 ตัว ได้ลูกแพะ 15 ตัว น้ำนมแม่ละ 60 ลิตร เป็น 300 ลิตร ปีที่ 3 แม่แพะให้ลูกแม่ละ 3 ตัว ได้ลูกแพะ 15 ตัว น้ำนมแม่ละ 60 ลิตร เป็น 300 ลิตรรวม 3 ปี ได้ลูก 35 ตัว ตัวละ 2,000 บาท เป็นเงิน 70,000 บาทได้นม 750 ลิตร ลิตรละ 40 บาท เป็นเงิน 30,000 บาท รวม 100,000 บาท ดังนั้น ในปีที่ 3 สามารถได้ทุนคืนและมีกำไรอย่างเต็มที่ในการเลี้ยงแพะที่เริ่มต้นมาจาก 5 ตัว
เกษตรกรที่สนใจหากอยู่พื้นที่ภาคเหนือเข้าศึกษาเรียนรู้เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ได้ที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ แต่หากอยู่ในพื้นที่ภาคกลางและปริมณฑล กทม.ในระหว่างวันที่ 8-12 มีนาคม 2555 นี้ ทางศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ จะนำเรื่องดีๆ เหล่านี้มาแสดงภายในงาน นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 7 รอบ 84 พรรษา 5 ธันวาคม พ.ศ. 2554 ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ กทม. งานนี้รับข้อมูลคำแนะนำและชมกิจกรรมต่าง ๆ ฟรี.
ที่มา.. ข้อมูล ภาพ.. dailynews
